HATAY-BHA
6 Şubat 2023’teki yıkıcı depremlerin ardından Hatay'ın kaybolma riski altındaki kültürel unsurlarını korumak için önemli bir adım atıldı. “Antakya’nın Belleği” projesi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi’nden Doç. Dr. Alim Koray Cengiz öncülüğünde ve TÜBİTAK desteğiyle hayata geçirildi. Proje, kentin kolektif hafızasını dijitalleştirerek kalıcı hale getirmeyi amaçlıyor.
Dokuz Eylül, Beykent, Akdeniz ve Atatürk üniversitelerinden akademisyenlerin katkı sunduğu projede, Hatay'ın kültürel dokusu dört ana eksende incelendi: “mekanlar ve yerler”, “yemekler ve tatlar”, “kültürel çeşitlilik” ile “zanaatlar ve meslekler”. Bu kapsamlı çalışma, saha araştırmaları, arşiv taramaları ve yaklaşık 200 kişiyle yapılan görüşmelerle zenginleştirildi.
Projenin tüm çıktıları “bellekantakya.com” adresinde erişime açıldı. Platformda, Habib-i Neccar ve Ulu Camii gibi dini yapılardan tarihi caddelere, eski Antakya evlerine kadar 20 farklı mekân detaylı bir şekilde anlatılıyor. Mutfak kültürü bölümünde ise künefe, kaytaz böreği, humus ve aşure gibi ikonik lezzetlerin hikayeleri paylaşılıyor.
Kentteki ayakkabıcılık, kilim dokumacılığı, semercilik ve cam ustalığı gibi geleneksel zanaatlar da bu dijital arşivde ölümsüzleştirildi. Ayrıca, Antakya’nın tarihsel çok kültürlü yapısı ve farklı inançlarına dair bilgiler de platforma taşındı. Çalışmanın bir diğer önemli ürünü ise “Dünün Sesleri: Antakya’nın Belleği” adlı 17 dakikalık belgesel oldu.
Proje yürütücüsü Doç. Dr. Alim Koray Cengiz, depremle insanların sadece fiziki mekanları değil, aidiyet duydukları kentsel hafızayı da kaybettiğini vurguladı. Yaklaşık 180 video kaydı alınan bu çalışmanın amacını, “şehrin geçmişteki halini kaydetmek, hatırlatmak ve kentle bir veda niteliği oluşturarak belleği geleceğe taşımak” olarak açıkladı. Proje, Hatay'ın kültürel sürdürülebilirliğine katkı sunmayı ve kapsamlı bir referans oluşturmayı hedefliyor.
